Kao što je „Autostoperski vodič kroz fantastiku“ osnovan od strane entuzijastičnih poznavalaca, posvećenih književnih kritičara i autora u žanrovskoj fantastici, tako je i Astronomsko društvo „Ruđer Bošković“ osnovano od strane studenata Beogradskog univerziteta i ljubitelja kosmosa.
Društvo je počelo sa radom 1934. godine kao Akademsko astronomsko društvo Univerziteta u Beogradu, okupljajući stručnjake i entuzijaste iz svih naučnih oblasti sa ciljem da se vrše posmatranja kako na amaterskom tako i na naučnom nivou, kao i da se popularizuje astronomija na području bivše Jugoslavije, pa i šire. Time se uspostavlja prvo astronomsko društvo na Balkanu. 1952. godine, društvo menja svoj naziv u Astronomsko društvo „Ruđer Bošković“, po našem svetski poznatom astronomu i svestranom naučniku, poreklom iz Dubrovnika.
Po završetku Drugog svetskog rata, na Kalemegdanu je adaptirana Dizdareva kula, na čiju terasu je postavljen Zeiss 110/2000, teleskop dobijen od bivše Austrougarske monarhije kao ratna odšteta, te je 1964. godine kula dobila naziv Narodna Opservatorija. Iste 1964. godine, Društvo nabavlja i istočnonemački planetarijum ZKP 2, koji je instaliran u adaptiranom bivšem turskom kupatilu u podnožju Kalamegdana.
Pored posmatračkih i naučnopopularnih aktivnosti, Astronomsko društvo „Ruđer Bošković“ sprovodi i izdavačku delatnost, koja je počela još od njenog osnivanja sa časopisom „Saturn“ koji je potonje zamenjen „Vasionom“, koja se i dan danas izdaje. Oba časopisa su obuhvatala članke vezane za astrofiziku, aktuelne astronomske pojave, kosmonautiku, trenutne naučne tokove istraživanja u navedenim naukama, pa čak i poeziju. Konkurs za „Vasionu“ je uvek otvoren.
Danas, posle perioda restruktuiranja, Društvo aktivno radi sa posvećenom grupom od desetak najaktivnijih članova, dolazeći iz brašni IT sektora, astrofizike, molekularne biologije, medicine, prava i drugih raznorodnih oblasti. Ove ljude vezuje jedna zajednička stavka: ljubav prema kosmosu, ka kojem gledaju čak i kada teleskop nije pri ruci. Otvoreni su za nove članove, bez obzira na daljinu, vremensko doba života, struku,…
Kada je popularizacija nauke u pitanju, Društvo drži redovna astronomska posmatranja petkom i subotom (ako je noć i ako je vedro nebo), kao i planetarijumske projekcije i tematska predavanja subotom.
Astronomija je od početka inspirisala književnost, prikazajući let do drugih zvezda još u mitološkim pričama kod Sumeraca, antičkih Grka, Kineza i drugih naroda. Isto tako, astronomija inspiriše i žanrovsku fantastičnu kniževnost, pogotovo naučnu fantastiku. Ali, isto tako, naučna fantastika inspiriše astronomiju i kosmonautiku, čime je njihova simbiotska sprega nezaobilazna, pa čak i nužna za dalji razvoj obe oblasti ljudskog istraživanja i stvaralaštva.
Zato, posetite Narodnu Opservatoriju i Planetarijum. Možda će Vas baš ta poseta nagnati da stvarate u žanrovskoj fantastici, a možda postanete i istraživač, kao što, samim tim što ovo čitate, najverovatnije već jeste.
Autor: Vladimir Gašić